فهرست موضوعات
مقدمه
دستگاه پرکن مایعات دستگاهی است که از آن برای پر کردن حجم مشخصی از مایعات با چگالی و ویسکوزیته متفاوت در صنایع غذایی، دارویی، شیمیایی، آرایشی، بهداشتی و... استفاده می شود. شرایط کاری و مایعات موجود در هر یک از بخش های نام برده متفاوت است. به عنوان مثال یک دستگاه پرکن مایعات زمانی که جهت پرکردن بطری های آب معدنی استفاده می شود نسبت به زمانی که با محصولات شیمیایی مواجه است، شرایط متفاوتی را تجربه می کند. بنابراین متریال مورد استفاده در ساخت این دستگاه ها باید متناسب با نوع مایعات و شرایط حاکم بر محیط کاری باشد. زیرا اگر این دستگاه ها درست عمل نکنند خط تولید مختل شده و ضررهای جبران ناپذیری وارد می شود. فولادهای زنگ نزن (استنلس استیل) که عمده ترین ویژگی آنها مقاومت در برابر خوردگی است نمونه ای از آلیاژهای مورد استفاده در ساخت دستگاه های پرکن مایعات می باشند. در بین انواع رده های آلیاژی از این فولادها معمولا از ورق استیل 316 و 304 در ساخت این قبیل تجهیزات استفاده می شود. این ورق استیل در مقایسه با گرید 304 از مقاومت به خوردگی بالاتری در محیط های شور و حاوی کلر برخوردار است. از این رو قیمت ورق استیل 316 نیز نسبت به این گرید بیشتر می باشد. اگر چه قیمت بالاتر این فولاد زنگ نزن منجر به افزایش قیمت محصول نهایی می شود اما با توجه به کیفیت و عملکردی که دارد این هزینه توجیه پذیر است.
دلایل استفاده از استیل 316 در ساخت دستگاه پرکن مایعات
مقاومت به خوردگی اولین دلیل انتخاب استنلس استیل ها جهت ساخت دستگاه های پرکن مایعات می باشد. از دیگر عوامل انتخاب این فولادها جهت ساخت این قبیل ماشین آلات می توان به بهداشتی بودن، تمیزکاری آسان، نیاز کم به تعمیر و نگهداری، دوام و ماندگاری بالا اشاره کرد. شکل پذیری و جوش پذیری خوب ورق استیل از دیگر امتیازات استفاده از فولادهای زنگ نزن در ساخت پرکن مایعات بوده است. معمولا از استنلس استیل 316 در ساخت قسمت های داخلی پرکن مایعات استفاده می شود. همانطور که در قسمت پیش نیز اشاره شد این گرید مقاومت بیشتری در برابر خوردگی به ویژه در محیط های حاوی کلر از خود نشان می دهد. دلیل این امر وجود عنصر مولیبدن به میزان 2 الی 3 درصد در ترکیب شیمیایی این فولاد زنگ نزن می باشد. وجود عنصر مولیبدن علاوه بر افزایش مقاومت به خوردگی، افزایش قیمت ورق استیل 316 نسبت به گرید 304 را نیز در پی داشته است. با این وجود پرکننده های مایعی که از استیل 316 ساخته شده اند با توجه با بازده کاری بالایی که از خود نشان می دهند از نظر اقتصادی مقرون به صرفه هستند. یکی دیگر از مزایای بکارگیری استنلس استیل ها در ساخت این تجهیزات کاهش برق مصرفی می باشد.
مزایای استفاده از دستگاه های پرکن مایعات در خطوط تولید کارخانه ها
همانطورکه پیش تر نیز اشاره شد دستگاه های پرکن مایعات، تجهیزات مهمی در صنایع مختلفی همچون آرایشی و بهداشتی، دارویی، غذایی و آشامیدنی محسوب می شوند. در این صنایع قرار است مایعات در انواع ظروف بسته بندی شوند. با استفاده از این ماشین آلات، می توان مایعات را به راحتی، سریع و بدون اتلاف زیاد در ظروف، بسته بندی کرد. درصورتی که اگر این فرایند به صورت دستی انجام شود علاوه بر افزایش زمان، با اتلاف مایعات نیز مواجه هستیم. همچنین امکان آلودگی بیشتری نیز وجود دارد.
انواع پرکن مایعات
دسته بندی های گوناگونی برای این قبیل تجهیزات وجود دارد. به عنوان مثال در یک نوع دسته بندی، این ماشین آلات شامل پرکن های اتوماتیک، نیمه اتوماتیک، دستی و ترکیبی می باشند و یا بر حسب ساختار به دو دسته ی خطی و دوار تقسیم می شوند. اما در یک نوع طبقه بندی که بر اساس نوع مایعات انجام می گیرد به دو دسته پرکن مایعات رقیق و غلیظ تقسیم می شوند.
پرکن مایعات رقیق
همانطورکه از نام این دستگاه مشخص است از آن جهت پرکردن انواع مایعات رقیق در ظروف مختلف استفاده می شود. اما شاید این سوال مطرح گردد که مایع رقیق چه نوع مایعی است. در پاسخ به این سوال باید گفت که مایعات رقیق به مایعاتی اطلاق می شود که ویسکوزیته آن ها کمتر از ویسکوزیته روغن زیتون می باشد. نمونه هایی از این مایعات عبارتند از: آب معدنی، آب باتری، دوغ، اسید، سفیدکننده ها، نوشیدنی های طعم دار، مایعات دارویی و.......
پرکن مایعات غلیظ
مواد و مایعاتی که گرانروی یا ویسکوزیته زیادی دارند با استفاده از دستگاه پرکن مایعات غلیظ پر می گردند. ویسکوزیته را می توان مقاومت مایع و ماده در مقابل جاری شدن تعریف نمود. تمام موادی مانند عسل که ویسکوزیته بالایی دارند شامل مایعات غلیظ می شوند. از جمله مواد و مایعات غلیظی که برای آنها از این دستگاه ها استفاده می گردد می توان به ژل خوراکی، کنسانتره ها، روغن های گوناگون، انواع شربت غلیظ و … اشاره نمود.